Брэсцкая крэпасць – адно з самых знакавых месцаў Брэста і Беларусі.

У 1833 годзе паводле праекту Карла Апермана ў цэнтры старога горада пачалося будаўніцтва крэпасці. У час будаўніцтва расійскія ўлады знішчылі практычна ўвесь стары горад, а сам Брэст быў фактычна перанесены на некалькі кіламетраў на ўсход.

26 красавіка 1842 года будаўніцтва крэпасці было скончана. Яна складалася з цытадэлі і трох абарончых умацаванняў агульнай плошчай 4 квадратныя кіламетры.

У 1864–1888 гадах крэпасць была мадэрнізавана і абнесена колам фортаў (у дыяметры 32 кіламетры). Працы над другім колам умацаванняў былі перарваныя Першай сусветнай вайной. З пачаткам вайны Брэсцкая крэпасць рыхтавалася да абароны, аднак у ноч на 13 жніўня 1915 года ў ходзе агульнага адступлення была пакінута і часткова ўзарваная расійскімі войскамі.

3 сакавіка 1918 года ў Брэсцкай цытадэлі быў падпісаны Брэсцкі мірны дагавор паміж савецкай Расіяй і блокам цэнтральных краін на чале з Германіяй. Да канца 1918 года крэпасць знаходзілася ў руках немцаў, а потым патрапіла пад кантроль палякаў. У 1920 годзе на кароткі час яна была занята Чырвонай Арміяй. У 1921 – 1939 гадах будынкі Брэсцкай крэпасці выкарыстоўваліся польскімі ўладамі як казармы, ваенны склад і турма.

У пачатку Другой сусветнай вайны з 14 да 22 верасня 1939 года польскі гарнізон на чале з генералам Канстанцінам Плісоўскім абараняў крэпасць ад немцаў. 22 верасня 1939 года часткі Чырвонай Арміі ўвайшлі ў Брэст і атакавалі рэшткі польскага гарнізона ў крэпасці. У той жа дзень супраціўленне палякаў было зламана і праведзены сумесны нямецка-савецкі ваенны парад ў Брэсце.

22 чэрвеня 1941 года савецкі гарнізон Брэсцкай крэпасці апынуўся пад ударам нямецкіх войскаў. Каля паловы гарнізона з часткай тэхнікі здолела пакінуць крэпасць, але абаронцы, якія засталіся ў крэпасці, яшчэ на працягу месяца працягвалі супраціўляцца.

Праз 20 гадоў пасля заканчэння Другой сусветнай вайны, у 1965 годзе Брэсцкая крэпасць атрымала званне “Крэпасць-герой”. На тэрыторыі Брэсцкай крэпасці ў 1969–1971 гадах быў створаны мемарыяльны комплекс. Мемарыял пачынаецца з манументальнага галоўнага ўвахода ў выглядзе велізарнай зоркі, прарэзанай ў бетонным блоку. Кампазіцыйны цэнтр ансамбля – манумент “Мужнасць”, пагрудная скульптура воіна вышынёй 33,5 метраў. 100-метровы абеліск “Штык” бачны з любой кропкі крэпасці. Ён звязаны з манументам “Мужнасць” шэрагамі надмагільных пліт з імёнамі савецкіх абаронцаў 1941 года. Скульптурная кампазіцыя “Смага” – гэта выява савецкага салдата, які, абапіраючыся на аўтамат, з апошніх сіл імкнецца дацягнуцца да ракі і зачарпнуць каскай вады.

Дата публікацыі: 26.06.2017.

---

Для зручнай навігацыі па славутасцях выкарыстайце БЯСПЛАТНУЮ мабільную праграму