«Якар» – сімвалічны знак, усталяваны ў памяць аб прыстані, якая тут знаходзілася, аб былым суднаходстве па рацэ Сож. Размешчаны ён на высокім стромкім беразе, дзе рака Проня ўпадае ў Сож.

Памятны знак "Якар" не выпадкова з'явіўся ў Слаўгарадзе. Ён памяць аб далёкім рамантычным мінулым, аб караблях, плытах і баржах, якія плаваюць па рацэ Сож.

Рака Сож была суднаходнай з даўніх часоў. Пра тое, што Прапойск быў партовым горадам, сведчыць спецыяльны знак якара на картах ХІХ стагоддзя і малюнак якара на старым гербе горада. У ХІХ стагоддзі суднаходства па Сожы пачыналася ад мястэчка Крычаў Чэрыкаўскага павета, а сплаў лесу пачынаўся ад вёскі Марцінаўкі Мсціслаўскага павета. Прылада і памеры суднаў былі такімі ж, як і на Дняпры. Паміж Гомелем і мястэчкам Хальч штодня хадзіў пасажырскі параход. З 1858 года пастаяннае плаванне пачалося на параходнай лініі з Гомеля ў Прапойск. Яе абслугоўвалі прыватныя параходы з назвамі «Мір», «Рашучы», «Дзелавы», «Усход», «Проня», «Бесядзь», «Чыкага». Гэтыя судны ў 1910 годзе правялі 265 пасажырскіх рэйсаў, падчас якіх перавезлі амаль 44 тысячы чалавек, 57 разоў буксіравалі баржы з рознымі грузамі. Акрамя параходаў па Сожы хадзілі не паравыя судны: баркі, берліны, лодкі.

У першай палове ХХ стагоддзя судны, якія плылі міма Прапойска (а з 1945 года – Слаўгарада) мяняліся. Парусныя лодкі змянілі колавыя параходы, затым шрубавыя. Хадзілі на рацэ і судны на падводных крылах. Дух новай эпохі адбіўся ў назвах суднаў. Пасажырскія катэры, якія хадзілі па мясцовых маршрутах у 60-х гадах ХХ стагоддзя называліся «Краб», «Маяк», «Дняпро», «Імклівы», «Іпуць», «Сож». Апошнія параходы, заўважаныя на рацэ, называліся «Чырвоная зорка», «Ісачанка», «Камуніст», «Якуб Колас». Судна на падводных крылах – ракета – насіла гордую назву – «50-гадоў ЦК КПБ». У 1980-х гадах прыстань у горадзе закрылі.

Прапойская прыстань займала першае месца па сплаве лесу ў Магілёўскай губерні. У канцы XIX стагоддзя сплаўлялася штогод 116 плытоў з лясным матэрыялам у бок Гомеля і далей ва Украіну.

У савецкі час адсюль ва Украіну адпраўляліся баржы з лесам, а ў Гомель для перапрацоўкі на «Мелькамбінат» – слаўгарадскае зерне.

На думку мясцовых краязнаўцаў, усталяваны ў Слаўгарадзе якар выкарыстоўваўся не на якім-небудзь судне, а менавіта пры сплаве лесу на плытах. У 1983 годзе работнікі Слаўгарадскай спартыўнай школы саветаў Анатоль Дзмітрыевіч і Уцяткін Уладзімір Васільевіч разам з навучэнцамі секцыі па веславанні вынялі якар на бераг і на дзвюх лодках даставілі да будынка секцыі. Там якар прастаяў да 1989 года. У 90-я гады ХХ стагоддзя пры рэканструкцыі схілу і стварэнні пляцоўкі, дзе сёння праводзяцца масавыя святы, яго выкарыстоўвалі пры ўзвядзенні знака «Якар». Ініцыятарам устаноўкі выступіў Гутараў Вячаслаў Барысавіч, у той час начальнік Слаўгарадскага РБУ. Ураджэнец Слаўгарадскай зямлі, ён цікавіцца гісторыяй роднага краю і прыклаў шмат намаганняў для з'яўлення памятнага знака ў горадзе.

Дата публікацыі: 10.08.2023.

---

Для зручнай навігацыі па славутасцях выкарыстайце БЯСПЛАТНУЮ мабільную праграму